Kategorie

Złączki – czym są i do czego służą. Elektryk wyjaśnia

    Instalacje elektryczne    0 Komentarzy
Złączki – czym są i do czego służą. Elektryk wyjaśnia

Złączki – czym są i do czego służą?

Złączki elektryczne są akcesoriami służącymi łączeniu dwóch końców przewodów. W sklepach i hurtowniach elektrycznych znajdziemy różne rodzaje złączek. Wyróżniamy też kilka materiałów ich wykonania. Sprawdzamy, czym jest złączka, jak dzielimy te produkty oraz jak dobrać takie akcesoria.

Z tego artykułu dowiesz się:

Przeczytaj też: Kabel antenowy – złączki, łączenie, końcówki i inne

Co to jest złączka i do czego służy?

Jak zaznaczyliśmy we wstępie, złączki elektryczne są akcesoriami elektroizolacyjnymi przeznaczonymi do łączenia przewodów niskiego napięcia w instalacji elektrycznej. Użycie złączki pozwala zbudować funkcjonalną i solidną instalację, pewnie łącząc przewody pod względem elektrycznym i mechanicznym.

W sklepach elektrycznych dostaniemy złączki jedno- i wielotorowe. Mogą one być produktami miedzianymi, aluminiowymi lub połączeniem obu tych materiałów (złączki miedziano-aluminiowe). Powstają więc z materiałów odpornych na temperatury, ścieranie czy chemikalia.

Przewody możemy dociskać złączem śrubowym, dokręcając śrubę złączki przy pomocy wkrętaka. Inny mechanizm mają złączki zaciskowe, niewątpliwie znacznie wygodniejsze i pozwalające łączyć kable bez użycia sprzętu. W tym przypadku dwa końce przewodów są ze sobą łączone przez zaprasowanie. Wystarczy, że skorzystamy z zacisku, który jest otwierany i zamykany plastikowym klipsem.

Co jednak najważniejsze, każda złączka od renomowanego producenta akcesoriów elektronicznych (na przykład Wago czy WeidMuller) jest prosta w użyciu i zapewnia szybki oraz pewny montaż, bez względu na typ przewodu, jego średnicę czy kolor. Dlatego możemy z nich korzystać w wielu różnych instalacjach.

Przy dużych instalacjach popularne są złączki pozwalające na automatyczny montaż. Żeby stworzyć takie połączenia, musimy jednak skorzystać z pistoletu pneumatycznego. Używając go, wstrzeliwujemy klamrę w odpowiedni pin przyłączeniowy z przekrojem prostokątnym bądź kwadratowym, z możliwością realizacji kilku połączeń na jednym pinie. Specjalnych narzędzi potrzebujemy też przy demontażu, gdyż koniecznie musimy zniszczyć klamrę zacisku.

Innym rozwiązaniem, również w pełni automatycznym, jest tworzenie połączeń zaciskowych z wykorzystaniem specjalnych urządzeń z napędem elektrycznym, gdzie jednodrutowy przewód nawija się na piny przyłączeniowe.

Złączki - czym są złączki, do czego służą

Jakie mamy rodzaje złączek do przewodów elektrycznych?

Złączki elektryczne możemy wykorzystać w domowych instalacjach elektrycznych, przemysłowych czy pojazdach. Sprawdzą się one wszędzie tam, gdzie lutowanie i skręcanie przewodów jest trudne, a tym bardziej niewskazane. Wyróżniamy między innymi następujące rodzaje złączek: kostki śrubowe, złączki sprężynowe, tzw. szybkozłączki oraz zaciski silnoprądowe. Poniżej opisaliśmy pokrótce wszystkie rodzaje złączek elektrycznych.

Złączki śrubowe

Kostki śrubowe to najpopularniejsze, klasyczne łączniki przewodów elektrycznych. Są zalecane wszędzie tam, gdzie wymagany jest pewny docisk przewodu, aby zapewnić bezpieczne połączenie i niski spadek napięcia. Przez złączki śrubowe (między innymi od WeidMuller) łączy się przewody o przekroju od 1 do 25 milimetrów kwadratowych. Najważniejsze, aby takie połączenie wykonać starannie, z odpowiednią siłą docisku.

Najprostsze w tej grupie produktów są złączki klatkowe, które nie chronią przewodu przed deformacją wskutek nadmiernie dokręconych zacisków, stąd stosuje się je do kabli jednożyłowych. Najlepsze są zaciski śrubowe z ochroną przed deformacją z górnym i dolnym systemem docisku. W hurtowniach elektrycznych dostaniemy także złączki kablowe montowane bezpośrednio do podłoża, bez szyny nośnej. Przewód w złączce śrubowej umieszczamy na odcinku ok. 2 mm.

Do zalet złączek śrubowych zaliczymy ich niską cenę (do 40 groszy/sztuka). Kostki możemy nabyć w sklepach z elektroniką w zestawach z kilkoma bądź kilkunastoma otworami, odcinając następnie element z potrzebną liczbą otworów. Ich największą wadą jest utrudniony montaż. Musimy użyć wkrętaka i dokręcić śrubę z odpowiednią siłą. Połączenia śrubowe wymagają też okresowej kontroli, gdyż pod wpływem drgań śruby mogą się z czasem poluzować.

Złączki sprężynowe

Umożliwiają podłączenie przewodów bez użycia narzędzi. Kabel z automatycznym dostosowaniem siły dociska sprężyna. Złączki sprężynowe pozwalają na szybki montaż, niwelują deformacje przewodów i są odporne na wstrząsy. Dodatkowo lepszej jakości złączki tego rodzaju eliminują ryzyko uszkodzenia przewodu przy jego wielokrotnym montażu, gdyż zapewniają równomierne dociśnięcie kabli na jego powierzchni. Przed użyciem takiego zacisku musimy go otworzyć specjalnym klipsem, następnie wsunąć przewód i zluzować sprężynę, po czym nastąpi automatyczne zakleszczenie przewodu. To złączka odpowiednia do przewodów typu drut. Nie należy z niej korzystać przy przyłączaniu przewodów linkowych.

Szybkozłączki

To kostki gwarantujące szybkie łączenie przewodów elektrycznych, które wymagają precyzji montażu. Jeśli przewód jest dociśnięty zbyt słabo, może dojść do przerwy w zasilaniu, a tym samym przegrzania złącza i pożaru. Dlatego najlepiej i najbezpieczniej korzystać z szybkozłączek z podwójną sprężyną dociskową. Jedna ze sprężyn umożliwia podłączenie przewodu z najmniejszą możliwą siłą (na przykład miękkie żyły), druga natomiast gwarantuje dobry i mocny docisk. W ten sposób szybko i bez wkrętaka możemy łączyć przewody o przekroju od 0,14 do 6 mm². Wystarczy wsunąć odizolowany odcinek przewodu w otwór i zamknąć zacisk.

Rodzaje złączek - szybkozłączki, zaciski, złączki śrubowe

Zaciski silnoprądowe

To z kolei specjalne zaciski do przewodów, którymi płynie prąd o dużym natężeniu. Stosuje się je również w szynach prądowych, umożliwiając przyłączanie żył kabli sektorowych (wielodrutowych i pełnych) oraz okrągłych (wielodrutowych i pełnych). Zacisk silnoprądowy jest często wykonany z mosiądzu, dzięki czemu poza dobrymi parametrami wyróżnia się odpornością na przyrost temperatury. Stosuje się go do żył o przekrojach od 35 do nawet 300 mm².

Typ złączki

Zalety

Wady

Złączka śrubowa

 

  • Uniwersalna do różnego typu i rozmiaru przewodów
  • Możliwość podpięcia wielu przewodów
  • Niska cena
  • Duży rozmiar przy łączeniu wielu przewodów
  • Wrażliwość na drgania
  • Trudniejszy i bardziej czasochłonny montaż

Szybkozłączka

  • Uniwersalna w zakresie przekroju przewodów do 6 mm²
  • Wygodna w życiu
  • Duży rozmiar
  • Maksymalnie na 5 przewodów
  • Wyższa cena

Złączka sprężynowa

  • Niewielki rozmiar
  • Szybki montaż
  • Możliwość podłączenia do 8 przewodów
  • Do przewodów o maksymalnym przekroju 2,5 mm²
  • Nie można stosować do przewodów typu linka
  • Złączka trudna w rozłączeniu

Jak dobrać odpowiednią złączkę?

Jeśli jesteśmy zdecydowani na kupno złączki do przewodów, pamiętajmy, że musi to być produkt dedykowany. Poza złączkami do przewodów wyróżniamy bowiem złączki do puszek instalacyjnych oraz akumulatorów. Złączka do puszek, jak wskazuje jej nazwa, jest stosowana w natynkowych i podtynkowych puszkach, na przykład przy instalacji oświetlenia, domofonu czy inteligentnego domu.

Zwróćmy uwagę, aby była to złączka odpowiednia do stosowanych przewodów (na przykład linkowe, jednodrutowe, wielodrutowe, z tulejką). Oczywiście w sklepach elektronicznych znajdziemy złączki do puszek instalacyjnych obsługujące wiele przewodów (przykładem może być złączka do puszek instalacyjnych 2-przewodowa, 3-przewodowa, 4-przewodowa, 5-przewodowa czy 8-przewodowa).

Oczywiście po złączkę do akumulatora sięgamy stosunkowo rzadko. Co innego, kiedy szukamy złączki do przewodów elektrycznych, szerzej opisanych w akapicie wyżej. Zdecydowanie najlepsze i najbardziej komfortowe w użytku są szybkozłączki z zaciskiem ruchomym lub złączki sprężynowe.

Jako że instalacja elektryczna powinna być przede wszystkim bezpieczna, szybkozłączki są lepszym wyborem od klasycznych połączeń śrubowych. Dobrze chronią przed powstaniem ewentualnych luzów, dodatkowo zabezpieczają kable przed przegrzaniem, zwłaszcza te przystosowane do podwyższonej temperatury. Poza tym w hurtowniach elektrycznych znajdziemy zwykłe szybkozłączki i tzw. trójnik, który ma podwójny zacisk od strony instalacji.

Odpowiednia szybkozłączka musi być dobrana pod względem parametrów użytkowych. Przy jej wyborze ważne są następujące czynniki:

  • przekrój podłączanego przewodu,
  • liczba torów prądowych,
  • napięcie znamionowe i znamionowe udarowe,
  • prąd nominalny,
  • obciążenie ogniowe,
  • maksymalna dopuszczalna temperatura pracy,
  • długość odizolowania przewodu,
  • wymiar złączki.

Jeśli decydujemy się na tanie i uniwersalne złączki śrubowe, musimy mieć świadomość, że wymagają one od nas większego natężenia pracy przy montażu przewodów. Poza tym mają większe rozmiary, a także nie nadają się do stosowania w warunkach występowania większych drgań, co może poluzować śruby mocujące. Dodatkowo przy mocnym docisku śruby mogą kruszyć przewód, a w konsekwencji doprowadzić do iskier i pożaru. Dlatego połączenia śrubowe należy regularnie kontrolować.

Użycie złączek oraz gdzie kupić złączki

Gdzie kupić złączkę i jakiej firmy produkt wybrać?

Skoro wiemy już, jak dzielimy złączki do przewodów elektrycznych, poznaliśmy wady i zalety każdego wariantu połączeń i potrafimy wskazać najważniejsze parametry przy ich wyborze, skupmy się na zakupie złączki. Niezależnie od tego, jaki typ złączki elektroinstalacyjnej wybraliśmy (listwa zaciskowa, złączka z zaciskiem ruchomym, złączka z zaciskiem sprężynowym), znajdziemy je w każdym sklepie czy hurtowni elektrycznej.

W zależności od rodzaju złączki i przeznaczenia względem średnicy przewodów pojedyncza złączka będzie nas kosztować od kilkudziesięciu groszy do kilku złotych. Oczywiście w całej instalacji takich produktów możemy wykorzystać bardzo wiele. Pamiętajmy jednak o tym, że między innymi właśnie od jakości połączenia przewodów zależy bezpieczeństwo instalacji elektrycznej, a więc i domowników, pracowników firmy itd. Stąd też nie powinniśmy oszczędzać na złączkach i wybierać te od cenionych producentów. Do takich niewątpliwie należą firmy WeidMuller (złączki śrubowe) czy Wago (szybkozłączki). Zakup złączki jednego z tych producentów to gwarancja szybkiego, prostego, trwałego i bezpiecznego połączenia przewodów.

Podsumowując, złączki elektryczne są znacznie lepszym i trwalszym połączeniem niż na przykład lutowanie. Jako że w sklepach i hurtowniach elektrycznych znajdziemy dziś bardzo bogaty wybór złączek elektroinstalacyjnych, każdy powinien kupić produkt, który będzie spełniał jego wymagania w zakresie montażu i odpowiadał parametrom instalacji.